Oorspronkelijk bestond jenever uit moutwijn waaraan extracten uit de jeneverbes werden toegevoegd. Sinds het einde van de negentiende eeuw bevat jenever meestal ook industrieel geproduceerde ethanol. Dit komt omdat de distillateurs vanaf dat moment beschikten over een nieuwe, snelle en goedkope distillatietechniek (kolomdistillatie), waardoor ze een neutraal smakende alcohol konden produceren. Die neutrale alcohol maakten ze vervolgens op smaak met jeneverbessen, kruiden en moutwijn.
De moutwijn (korenbrandewijn) wordt gemaakt van gerst, tarwe, rogge en maïs. De gerst wordt in de branderij tot mout verwerkt, waardoor enzymen vrijkomen die zetmeel in suikers omzetten. De mout wordt vervolgens vermengd met water en de zetmeelrijke ingrediënten maïs en rogge. Dit mengsel wordt vervolgens met gist vermengd. De gist zet de suikers om in alcohol. De substantie die zo ontstaat lijkt een beetje op bier en bevat ongeveer 8% alcohol. Dit wordt vervolgens nog 3 keer gedistilleerd. De moutwijn wordt vervolgens vermengd met neutrale alcohol en op smaak gebracht met jeneverbessen en andere kruiden. Eventueel kan de jenever nog een aantal maanden rijpen in houten vaten. Het alcoholpercentage van jenever zit tussen 30% en 35%.
Jenever kun je herkennen aan de geur en smaak van de jeneverbes. Afhankelijk van de soort varieert de smaak van zacht tot fris.Er zijn verschillende soorten jenever:
- Jonge jenever is kleurloos en fris van smaak. Jonge jenever heeft minstens 35% alcohol. Jonge jenever bestaat voor het grootste deel uit neutrale alcohol, op smaak gemaakt met maximaal 15% moutwijn.
- Oude jenever is lichtgeel van kleur en bevat minimaal 15% moutwijn. Daardoor krijgt deze jenever een vollere smaak en een lichtgele kleur. Soms wordt er voor de kleur en een iets zoetere smaak nog wat karamel toegevoegd. In de smaak en geur zijn de jeneverbessen duidelijk herkenbaar.
- Graan jenever is gemaakt met 100% moutwijn en geen neutrale alcohol.
- Korenwijn moet gemaakt zijn van minstens 51% moutwijnen en de toegevoegde neutrale alcohol is voor 100% bereid uit granen. Meestal heeft korenwijn een jaar of langer op eikenhouten vaten gerijpt. Deze jenever is warm goudgeel van kleur (soms bijgekleurd met karamel), heeft een fruitig aroma en een volle, zeer zachte smaak. Korenwijn bevat minstens 38% alcohol.
- Vruchtenjenever is jenever met toegevoegde vruchten en bevat minimaal 20% alcohol. Bekende producenten zijn Coebergh (Bessenjenever).
- Lichte jenever heeft een lager alcoholpercentage dan gewone jenever (30%).
Men denkt dat jenever voor het eerst gemaakt werd in het begin van de 17e eeuw door de Nederlandse arts Franciscus de le Boë Sylvius. Zijn ‘genièvre’ (Frans voor jeneverbes) was een distillaat op basis van jeneverbessen. Het werd gebruikt als medicijn tegen maagklachten en galstenen. De naam genièvre werd al snel verbasterd tot genever en later jenever.
Jenever is sinds 2008 een geografisch beschermde drank en mag alleen jenever genoemd worden als het geproduceerd is in Nederland, België, enkele gebieden in het noorden van Frankrijk, het noordwesten van Duitsland, Westfalen of aan de Nederrijn.
Jonge jenever wordt traditioneel geserveerd in een borrelglas of een shot glas. De juiste serveertemperatuur hangt af van de kwaliteit van de jenever. Een jonge jenever en korenwijn kan het beste koud geserveerd worden op een temperatuur van 6-8°C. Oude jenever kan het best op een temperatuur van 12-16°C gedronken worden. Naast dat jenever puur gedronken kan worden, kun je er ook heerlijke cocktails of mixdranken meemaken. Een jonge jenever kan bijvoorbeeld goed gemixt worden met cola of jus d’orange.
Vieux bestaat uit neutrale alcohol waaraan voor de smaak verschillende extracten worden toegevoegd en heeft afhankelijk van de kleuring met karamel een witte tot donkerbruine kleur. Het alcoholpercentage is minstens 35%. Vieux mag niet meer suiker bevatten dan 20 gram per liter.
Vieux kan je puur of met ijs drinken. Je kan vieux ook mixen met je favoriete frisdrank en er zijn verschillende cocktails mee te maken.